Câu hỏi từ anh N.K.H (42 tuổi) trú tại Trịnh Đình Cửu, Hoàng Mai:
Nhà hàng xóm bên cạnh khi xây nhà đã xây tường lấn lên đất nhà tôi. Vậy tôi có quyền yêu cầu họ phá đi xây lại không? Nếu họ không chịu thì tôi có được tự ý phá không?
Câu trả lời từ Công ty Luật TNHH Quốc tế Thái Bình:
Để giải đáp thắc mắc này, chúng tôi sẽ phân tích các quy định pháp luật hiện hành nhằm giúp anh bảo vệ quyền lợi của mình.
1. Cơ sở pháp lý
- Sử dụng đất đúng mục đích, đúng ranh giới thửa đất được cấp quyền sử dụng.
- Bảo vệ công trình công cộng và tuân theo các quy định pháp luật khác có liên quan.
Bên cạnh đó, Khoản 1 Điều 175 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định về Ranh giới giữa các bất động sản:
- Người sử dụng đất chỉ có quyền sử dụng không gian và lòng đất theo chiều thẳng đứng trong phạm vi ranh giới đất của mình.
- Nếu có hành vi lấn chiếm không gian hoặc lòng đất thuộc quyền sử dụng của người khác thì đây là hành vi vi phạm pháp luật.
Do đó, việc hàng xóm xây dựng công trình lấn lên phần đất của người khác là không đúng và hành vi này có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật.
2. Chế Tài Xử Lý Hành Vi Xây Dựng Lấn Chiếm Đất Đai
Hành vi xây dựng lấn chiếm không gian hoặc phần đất của người khác sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 10 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP. Cụ thể:
- Phạt tiền từ 80 triệu đến 100 triệu đồng đối với hành vi lấn chiếm diện tích trong trường hợp nhà ở riêng lẻ.
- Phạt tiền từ 100 triệu đến 120 triệu đồng nếu công trình xây dựng lấn chiếm nằm trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa.
- Phạt tiền từ 180 triệu đến 200 triệu đồng nếu công trình vi phạm thuộc diện phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng.
- Ngoài mức phạt tiền, pháp luật còn áp dụng các biện pháp xử lý bổ sung theo khoản 13 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP:
- Tước quyền sử dụng giấy phép xây dựng từ 03 tháng đến 12 tháng đối với các công trình vi phạm.
- Buộc tháo dỡ phần công trình vi phạm, khôi phục lại hiện trạng ban đầu của khu đất.
- Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm nếu có căn cứ xác định vi phạm nghiêm trọng.
3. Biện pháp giải quyết đối với công trình lấn chiếm và bên có hành vi vi phạm
Nếu phát hiện công trình của hàng xóm có hành vi lấn chiếm đất trái pháp luật, anh có thể thực hiện các bước sau:
- Thương lượng, hòa giải: Chủ sở hữu bất động sản bị xâm phạm có thể trao đổi trực tiếp với hàng xóm, cung cấp bằng chứng về quyền sử dụng đất hợp pháp của mình để yêu cầu đối phương dừng vi phạm và khắc phục hậu quả.
- Yêu cầu UBND cấp xã/phường can thiệp, hỗ trợ giải quyết: Nếu thương lượng không đạt kết quả, chủ sở hữu có thể gửi đơn đề nghị chính quyền địa phương can thiệp.
- Khởi kiện ra tòa án: Trường hợp tranh chấp không thể giải quyết qua hòa giải, bạn hoàn toàn có quyền khởi kiện tại tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết.
Lưu ý, anh không được tự ý phá dỡ phần công trình lấn chiếm, vì hành vi này có thể bị xem là hành vi huỷ hoại tài sản và có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật. Việc tháo dỡ công trình vi phạm bắt buộc phải do cơ quan chức năng thực hiện theo Quyết định xử lý vi phạm hành chính hoặc Bản án của tòa án có hiệu lực.
4. Kết Luận
Hành vi xây dựng lấn chiếm đất là vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt nặng, buộc phải tháo dỡ công trình vi phạm. Khi phát hiện tình trạng này, chủ sở hữu hợp pháp của thửa đất bị lấn chiếm cần thực hiện đúng trình tự pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình, không nên tự ý phá dỡ công trình của hàng xóm. Trong trường hợp cần thiết, nên nhờ đến sự hỗ trợ của cơ quan chức năng hoặc luật sư để đảm bảo giải quyết tranh chấp một cách hợp pháp và hiệu quả.
